Yükleme Rehberi-Arch Linux Wiki
- Yüklemeden Önce..
- Bir görüntü yansıması edinin
- İmzanızı veya kimliğinizi doğrulayın
- Bir önyükleme medyası oluşturun
- Çalışan bir çevre birimini boot edin
- Klavye yerleşiminizi ayarlayın
- Boot modunu doğrulayın
- İnternete bağlanın
- Sistem saatinizi güncelleyin
- Disklerinizdeki bölümleri ayarlayın/ve örnek dizilimler
- Ayırdığınız bölümleri formatlayın/uygun hale getirin
- Sistem dosyalarınızı çalışabilir hale getirin
- Yükleme Bölümü
- Yansımanızı bölgenize göre seçin
- Elzem paketleri yükleyin
- Sisteminizi Düzenleyin
- Fstab/Fstab Ne İşe Yarar
- Chroot Komutu
- Zaman Dilimi Ayarlama
- Yerleşme/Lokalizasyon
- Ağ Bağdaştırıcısını Ayarlama
- Initramfs/Initramfs Nedir
- Root Şifresi Ayarlama
- Boot Yükleme Ekranı/Grub/Grub Nedir
- Reboot Etme
- Son Yükleme İşlemi/Sonlandırma
Yüklemeden Önce..
Bir Önyükleme Görüntüsü Edinin
Kimliği veya Dijital İmzayı Doğrulama
- NOT: archlinux.org dışında başka sitelerden indirilen yansımaların imzası/kimliği, kendiliğinden manipüle edilmiş olabilir. Böyle bir durumda, belirtilen açık anahtar kodunun (imzanın veya kimliğin doğrulanmasında kullanılır) başka güvenilir bir anahtar kodu tarafından doğrulandığından emin olun. gpg komutu açık anahtar kodunun bir nevi parmak izini size gösterecektir.
- İmzanın veya kimliğin doğruluğunu sorgulamanın başka bir yolu ise, Arch Linux geliştiricileri tarafından doğrulanmış ISO-dosyasının açık bir şekilde onaylanmış olmasıdır. Açık anahtar kodları ve kodların/imzaların/kimliklerin doğrulanması hakkında daha fazla bilgi için Wikipedia:Public-key cryptography bağlantısına bakabilirsiniz.
Bir Önyükleme Medyası Hazırlayın
Geçerli Bir Çevre Birimini Boot Etme
- Arch Linux yükleme medyasına sahip olan aygıtınızı ilk sıraya taşıyın. Genelde BIOS'unuz boot edilirken ekrana çıkan yazılarda veya görüntülerde F4'e, F2'ye, F11'e basınız şeklinde anlatıldığı gibi boot edeceğiniz aygıtı seçin. Daha ayrıntılı bilgi için anakartınızın kullanım kılavuzuna bakabilirsiniz.
- Boot etme sırasını gösteren ekrana geldiğinizde veya o ekran belirdiğinde Arch Linux yükleme medyasını seçin (bizdekinin adı archlinux.sürümnumarası.x86_64.iso şeklinde idi). Enter'a tıklamanız halinde yüklemeye ilk adımınızı atmış olacaksınız. Bunlara ek olarak değinmemiz gereken bir husus ise, yükleme medyalarının systemd-boot'u UEFI modda, syslinux'u BIOS modunda boot etmesidir. README.bootparams'e boot parametrelerinin bir listesi için bakabilirsiniz.
- Karşınıza çıkan sanal konsolda root kullancısı olarak giriş yapmış olacaksınız. Açılan bu konsol Zsh kabuk komut girdisini size sunar.
Klavye Düzeninizi Ayarlayın
Boot Modunu Doğrulama
İnternete Bağlanın
- network interface'inizin liste halinde gözüktüğünden ve erişilebilir olduğundan emin olun. Örnek olarak, ip-link(8) ile bağlayın:
- Kablosuz bağlantı için, kablosuz bağlantı kartınızın rfkill ile engellenmediğinden emin olun.
- İnternete bağlanın:
- Ethernet, (LAN) kablosu ile.
- Wi-Fi, iwctl komutunu kullanarak kablosuz bağlantınızı doğrulayarak.
- İnternet bağlantınızı ayarlayın:
- DHCP: dinamik (değişken) IP adresi ve DNS sunucusu atamak (systemd-networkd ve systemd-resolved ile sağlanıyor), kablolu ve kablosuz internet bağlantılarının dışında da çalışabilmeli.
- Statik IP adresi: Network configuration#Static IP address bağlantısını takip edin.
- İnternet bağlantınız ping değeri ile ölçülebilir:
Sistem Saatini Güncelleme
timedatectl(1) komutunu kullanarak sistem saatinin doğru kalmasını sağlayabilirsiniz:
# timedatectl set-ntp true
Servis durumunu kontrol etmek için timedatectl status komutunu kullanabilirsiniz.
Diskleri Bölümlere Ayırmak
Kurulmuş sistemde belirlendiği üzere, diskler /dev/sda, /dev/nvme0n1 ya da /dev/mmcblk0 gibi bir block device'a atanırlar. Adlarını öğrenmek için lsblk komutu veya fdisk komutları yardımıyla bu adları sıralayabilirsiniz:
# fdisk -l
rom, loop veya airoot biten sonuçlar bu seviyede görmezden gelinebilir.
Sıralanmış bölümler seçtiğiniz aygıt için vazgeçilmezdir:
- root bölgesi için bir bölüm,
- UEFI modda boot etmek için: bir EFI sistem bölümü.
LVM, sistem enkriptasyonu ya da RAID depolaması yapmak istiyorsanız şimdi yapmalısınız.
Örnek Dizilimler:
MBR ile BIOS için:
Mount Etme Bölümü: Bölüm/Aygıtınız: Biçimlendirme Tipi:
/mnt /dev/sdX1 Linux(tercihinize göre)
[SWAP] /dev/sdX2 Linux Swap(512Mib'dan fazla)
GPT ile UEFI için:
Mount Etme Bölümü: Bölüm/Aygıtınız: Biçimlendirme Tipi:
/mnt/boot ya da /mnt/efi /dev/sdX1 EFI(260-512 MiB)
/mnt /dev/sdX2 Linux x86-64 root(/)
[SWAP] /dev/sdX3 Linux swap(512MiB'dan fazla)
Biçimlendirme#Örnek Dizilimler sayfasına da bakabilirsiniz. Emin olun daha faydalı!
NOT:- fdisk ya da parted komutlarını bölümlendirme tablosunu değiştirmek için görebilirsiniz, örnek yazım: fdisk /dev/sdX.
- Swap alanı, kendini destekleyen dosya sistemleri için bir swap dosyasına kurulabilir.
Ayırdığınız Bölümleri Formatlayın
Bölümler oluşturulduktan sonra, her biri geçerli/okunabilen bir dosya sistemi ile formatlanmalıdır. Biraz daha açıklayacak olursak, eğer root bölümünüz /dev/sdX1 üzerinde ise ve Ext4 dosyalama sistemine sahipse, çalıştıracağınız komut:
# mkfs.ext4 /dev/sdX1
swap için zaten bir bölüm ayırdıysanız mkswap(8) ile onları sıfırlayın:
# mkswap /dev/sdX2
# swapon /dev/sdX2
Dosya sistemleri#Bir dosya sistemi oluşturun sayfasına detaylı bilgiler için bakabilirsiniz.
Dosya Sistemlerinizi Çalışabilir Hale Getirin
Dosya sistemlerini root bölümünden /mnt bölümüne mount edin.
# mount /dev/sdX1 /mnt
/mnt/efi gibi herhangi bir mount bölümü oluşturun. Bu işlem için mkdir(1) komutunu kullanabilir ve beraberinde gelecek bölümleri mount edebilirsiniz.
genfstab(8) ise daha sonradan sizin için mount edilmiş sistem dosyalarını ve swap bölgelerini tespit edecektir.
Kurulum Basamakları
Yakın Sunucuları Seçmek
Yükleme paketleri yakın sunuculardan indirilmiş olmalıdır. Bu paketlerin bulunduğu yakın sunucularınızı /etc/pacman.d/mirrorlist içerisinde bulabilirsiniz. Kurulmuş sistem üzerinde, internete bağlandıktan sonra, indirme oranlarına göre sıralanmış, 70'e yakın HTTPS sunucularını reflector güncellemeleriyle seçebilirsiniz. Unutmayın, kendi bölgenize en yakın olanı seçmek internet hızınızı olabildiğince iyi kullanmanızı ve doğru yüklemeyi beraberinde getirir!
Daha çok yüklemeye sahip yansıma site listenin başında gelir. Eğer siz daha iyi bir deneyim elde ettiyseniz gözden geçirebilirsiniz. Eğer etmediyseniz, hemen dosyayı kontrol edin ve coğrafik açıdan size en yakın olan siteyi listenin en başına taşıyın. Unutmayın, yükleme ekranında sizin için listenin en başından itibaren iletişim kurulabilen bağlantılar kullanılmaya başlanır.
Bu dosya daha sonra pacstrap tarafından yeni sisteme kopyalanacaktır, dolayısıyla doğru bir şekilde indirmek önemlidir.
Gerekli Paketlerin Yüklenmesi
pacstrap(8) komutunu kullanarak base diye adlandırılan temel sistem paketini, Linux kernel'ini ve donanım yazılımlarını(mikrokodlar ayrı) yükleyebilirsiniz:
# pacstrap /mnt base linux linux-firmware
Bazı öneriler:
- Linux'u bir kernel paketi için bölümlere ayırabilir ya da bir container kullanarak yükleme yapmak istiyorsanız görmezden gelebilirsiniz.
- Sanal bir makineye ya da container'a kurulum yaparken donanım yazılımları paketini görmezden gelebilirsiniz. Bu durum ise, YouTube'da karşılaştığınız durumlardaki gibi sanal bir ortamda gerçekleşen kurulumlarda kullanılabilir.
- sistem üzerinde, sistem dosyalarını yönetmek için bir kullanıcı araçları,
- RAID ya da LVM bölümlerine erişmek için araçlar,
- linux-firmware(donanım yazılımlarını) içermeyen başka cihazlar için özelleştirilmiş donanım yazılımları,
- network ağı için gerekli uygulamalar,
- bir yazı düzenleme aracı,
- man ve info sayfaları içersindeki paketlere erişmek: man-db, man-pages ve texinfo.
Sisteminizi Düzenleyin
Fstab
Bir fstab dosyasını düzenleyin (-U veya -L yardımıyla UUID veya etiketleri kullanarak):
# genfstab -U /mnt >> /mnt/etc/fstab
/mnt/etc/fstab dosyasındaki sonucu gözlemleyin. Bir problemle karşılaşmanız durumunda vim veya nano gibi editörlerle düzenleyin.
Chroot
Root seviyenizi yeni sisteminiz içinde değiştirin:
# arch-chroot /mnt
Zaman Dilimi Ayarlama
Zaman dilimini ayarlamak için:
# ln -sf /usr/share/zoneinfo/Region/City /etc/localtime
hwclock(8) komutunu çalıştırarak /etc/adjtime dosyasında değişiklik yapabilirsiniz:
# hwclock --systohc
Yukarıda yer alan komut ise sistem saatinizin UTC sisteme göre ayarlandığını varsayar. Sistem Zamanı#Zaman Dilimleri sayfasına daha detaylı bilgi için göz gezdirebilirsiniz.
Kişiselleştirme
/etc/locale.gen ve yazılı olan/olmayan bir tanım olan en_US.UTF-8 UTF-8'i (veya diğer gerekli kişiselleştirme araçlarını) yine editör yardımıyla düzenleyin. Genelde:
# locale-gen
locale.conf(5) dosyasını oluşturun ve Dil ve Giriş seçeneklerinden dil için:
/etc/locale.conf
LANG=en_US.UTF-8
bu dosyayı, giriş için:
/etc/vconsole.conf
KEYMAP=de-latin1
komutunu vconsole.conf(5) dosyasında değişiklik yapacak şekilde çalıştırıp (komut dememin sebebi önüne koyacağınız editör adı ile -ki yeniyseniz nano işinizi görecektir, vim biraz daha karmaşık/komplike) düzenleyicinin kendiliğinden açılmasıdır.
İnternet Konfigürasyonu
İnternet konfigürasyonu, tıpkı diğer kişiselleştirme araçları ve olanakları gibi kullanıcı eliyle yapılır. İstendiği takdirde işletim sistemi ve görüntü yansıması kurulduğu takdirde değiştirilebilir. Konumuza gelecek olursak, bir hostname oluşturalım:
/etc/hostname
myhostname
Sırada ise hosts(5) dosyasına SABİT IP'ye sahip bir kullanıcının düzenleyeceği veya ekleyeceği adresler ve isimleri eklemek var:
/etc/hosts
127.0.0.1 localhost
::1 localhost
127.0.0.1 myhostname.localdomain myhostname
Eğer sisteminizin halihazırda bir IP adresi varsa 127.0.0.1 yerine yazılmalıdır. Bunun yanısıra, depolama aygıtı içerisinde önceden kurulmuş GnuPG dağıtımı var ise, kişiselleştirme, BIOS tabanlı zaman dilimi ve dil girişi, önceden oluşturulmuş dosyalar değişiklik yapmamanızı veya sadece bu sayıları değiştirmenizi gerektirebilir.
Yeni yüklenmiş sisteminiz için internet konfigürasyonu bağlantısını tamamlayın, bu sayfada işinize yarayacak internet/network yönetim uygulamalarını da bulacaksınız.
Initramfs
Yeni bir initramfs oluşturmak zorunda değilsiniz çünkü pacstrap ile yaptığınız kernel kurulumunda mkinitcpio çalışıyordu?
LVM, sistem enkriptasyonu ya da RAID için, mkinitcpio.conf(5) dosyasını değişitirip, initramfs görüntüsünü tekrar oluşturun:
# mkinitcpio -P
Root Şifresi Oluşturma
root şifresi oluşturmak için:
# passwd
Boot Yükleyici
Boot yükleyicinizi seçin ve yüklemeye başlayın. Eğer bir Intel ya da AMD işlemciniz varsa, ek olarak mikrokod güncellemelerini etkinleştirmeniz gerekebilir.
Reboot Etme
exit yazarak veya ctrl+d kısayolu ile chroot ortamından ayrılın.
İsteğe bağlı olarak, umount -R /mnt komutu ile biçimlendirilen bölümleri kendi elinizle unmount edebilirsiniz. Bu durumla, fuser(1) ile bazı tetikleyicileri bulabilir, meşgul veya kullanımda olan bölümlerinizi de unmount edebilirsiniz.
Son olarak reboot yazarak bilgisayarınızı yeniden başlatın. systemd tarafından mount edilmiş olan bölümleri otomatik olarak unmount edebilirsiniz. Root hesabı ile giriş yaptığınız yeni sisteme girmeden önce yükleme medyanızı çıkarmayı ihmal etmeyin.
No comments:
Post a Comment